8 MAJA – ŚWIATOWY DZIEŃ ŚWIADOMOŚCI RAKA JAJNIKA

KAŻDEGO DNIA, 9 POLEK DOWIADUJE SIĘ, ŻE MA TEN NOWOTWÓR

W Polsce, co roku, rozpoznaje się około 3500 nowych zachorowań na raka jajnika i odnotowuje 2500 zgonów.[i] [ii] Światowy Dzień Świadomości Raka Jajnika jest okazją, aby zwrócić uwagę na problem raka jajnika i zwiększyć czujność onkologiczną kobiet. Jedną z nielicznych metod oceny ryzyka wystąpienia raka jajnika, obok wywiadu rodzinnego, jest badanie obecności mutacji w genie BRCA1/2.

Rak jajnika to jeden z najpoważniejszych nowotworów narządów płciowych u kobiet. Stanowi około 5% wśród wszystkich zachorowań u kobiet i jest na 5. miejscu pod względem częstości ich zgonów. [iii]

Wskaźnik 5-letniego przeżycia wynosi średnio 38–40% i w dużej mierze zależy od stopnia zaawansowania nowotworu w chwili jego rozpoznania. Niestety, z uwagi na fakt, iż nowotwór początkowo rozwija się bezobjawowo, ponad 70% przypadków wykrywanych jest w zaawansowanym stadium, gdzie skuteczność leczenia jest stosunkowo mała[iv].

Tym bardziej należy zwiększyć czujność onkologiczną i zwrócić uwagę na niespecyficzne sygnały ze strony przewodu pokarmowego, takie jak powtarzające się wzdęcia, biegunki, uczucie sytości, czy ucisk w miednicy, które często łatwo przeoczyć lub przypisać innym schorzeniom.

„Wiem z doświadczenia jak ważna jest świadomość kobiety dotycząca samej choroby, umiejętność odczytywania sygnałów wysyłanych przez organizm, znajomość własnych obciążeń rodzinnych
i w końcu – trafienie na lekarza, który będzie potrafił powiązać objawy ze strony układu pokarmowego z możliwością rozwoju złośliwej zmiany jajnika
mówi Anna Nowakowska, prezes Stowarzyszenia na Rzecz Walki z Chorobami Nowotworowymi – Sanitas. Jest to tym bardziej ważne, iż dzisiaj, pomimo istnienia zaawansowanych metod obrazowych, w raku jajnika nie możemy mówić o typowym badaniu przesiewowym”- dodaje.

Czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania na raka jajnika są predyspozycje genetycze m.in. dziedziczenie mutacji genu BRCA1/2 oraz występowania raka piesi lub jajników w wywiadzie rodzinnym. W grupie ryzyka znajdują się również pacjentki, u których występują czynniki związane
z gospodarką hormonalną takie jak: wczesna pierwsza miesiączka, późna menopauza, endometrioza lub torbiele jajnika. Aby zmniejszyć ryzyko choroby należy prowadzić zdrowy tryb życia. Otyłość, nieprawidłowa dieta, czy palenie tytoniu również może zwiększać ryzyko zachorowania.

Jedną z nielicznych metod oceny ryzyka wystąpienia raka jajnika, obok wywiadu rodzinnego, jest badanie obecności mutacji w genie BRCA1/2.

Jak podkreśla prof. dr hab. n. med. Mariusz Bidziński „Badanie mutacji w genie BRCA1/2 powinno być standardowym postępowaniem u wszystkich chorych z rozpoznanym rakiem jajnika. Zapisy takie istnieją w Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych, ale dzisiaj nie wszystkie ośrodki się do nich stosują. Badanie genetyczne pozwala zidentyfikować nosicielki mutacji w genie BRCA1/2, a następnie określić wielokierunkowe postępowanie nadzorcze, obejmujące określone strategie uzależnione od wieku kobiety, jej planów rozrodczych, chorób współistniejących,
czy w końcu osobistych, świadomych decyzji.”

[i] Krajowy Rejestr Nowotworów. http://onkologia.org.pl/raporty/ Dostęp: luty 2015 r.

[ii] Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych — 2013 r. Tom I; praca zbiorowa / red. Jan Kornafel, Radosław Mądry, s.299

[iii] Krajowy Rejestr Nowotworów.

[iv] Goff B.A. i wsp. Cancer. 200; 89 (10): 2068-75