Borelioza objawy

Co to jest borelioza

Według szacunkowych danych, na terenie Polski żyje ok. 21 gatunków kleszczy a zakażenie jest najczęściej przenoszone przez kleszcza pospolitego (łac. Ixodes ricinus). Kleszcze żywią się krwią ludzką i zwierzęcą a zakażenie odbywa się poprzez bezpośredni kontakt. Kleszcz wszczepia się w skórę za pomocą aparatu kłująco-ssącego, wprowadzając przy tym substancję znieczulającą – ukłucie jest więc najczęściej niewyczuwalne.

Najczęstsze miejsca wkłuć kleszcza to

• wewnętrzna strona ud lub ramion,
• pachy,
• pachwiny,
• pośladki
• owłosiona skóra głowy.

Krętki Borrelii wywołujące zakażenie przedostają do ludzkiego organizmu przez ślinę lub wymiociny kleszcza.

W przypadku ukąszenia bardzo istotną jest kwestia czasu pozostawania kleszcza na skórze. Zakażenie krętkiem Borrelia następuje nie wcześniej niż  24 do 48 godzin po wkłuciu pasożyta w skórę. Szybkie zauważenie obecności kleszcza i prawidłowe usunięcie go w jak najkrótszym czasie znacznie zmniejszają ryzyko zakażenia.

Borelioza objawy

Borelioza to choroba niełatwa w leczeniu i diagnozowaniu. Pierwszym, najszybciej występującym objawem, wskazującym na obecność zakażenia, jest tzw. rumień wędrujący, najczęściej powstający w okolicy  wkłucia kleszcza. Rumień nie jest jednak obecny w 100% przypadków. Jeżeli się pojawi – jego obecność nie zawsze jest zauważona lub może być mylona np. ze śladem po ukąszeniu owadów.

Jeżeli ugryzienie kleszcza pozostanie niezauważone a doszło do zakażenia, borelioza może mieć różny przebieg. U niektórych osób pojawią się jedynie wstępne objawy skórne (rumień). W innych przypadkach borelioza może wystąpić w tzw. postaci rozsianej, dając szereg objawów narządowych (patrz: borelioza – objawy narządowe). Zdarza się też, że choroba pozostaje w ukryciu przez wiele lat, nie dając żadnych niepokojących objawów lub dając objawy, które będą mylnie wskazywać na obecność podobnych schorzeń.

Trzy podstawowe typy boreliozy:

• borelioza stawowa,
• borelioza kardiologiczna,
• neuroborelioza.

Są one skutkiem zajęcia przez krętki Borrelii określonego narządu lub układu w ludzkim organizmie. Objawy każdego z wymienionych typów chorób mogą ujawnić się w okresie od kilku tygodni do kilku lat od momentu zakażenia.

Wczesna, prawidłowa diagnostyka objawów wstępnych jest kluczowa dla zapobiegania groźnym powikłaniom, mogącym ujawnić się w okresie od kilku miesięcy do nawet kilku lat od momentu zakażenia.

Objawy boreliozy i jej progresja

Objawy choroby z Lyme są zróżnicowane, a niektóre z nich są podobne do innych chorób. To sprawia, że borelioza jest rozpoznawana przez lekarzy różnych specjalności (w tym np. dermatologów, neurologów). Jednym z najczęstszych objawów boreliozy jest zaczerwienienie wokół miejsca wkłucia kleszcza rozszerzające się obwodowo (tzw. rumień wędrujący). Zaczerwienienie skóry w kształcie pierścienia lub owalnej plamy otaczające miejsce ukłucia przez kleszcza jest często obserwowane w ciągu pierwszych kilku dni do tygodnia¹.

Jednak rumień po ukłuciu kleszcza nie występuje u wszystkich pacjentów z boreliozą – dotyka około 40-60% zakażonych. Oprócz zmiany skórnej we wczesnych stadiach boreliozy mogą pojawić się bardziej ogólne objawy, takie jak zmęczenie, zawroty i bóle głowy. Następnie ujawniają się różne inne objawy boreliozy, najczęściej w postaci porażenia nerwu twarzowego, widoczne jako porażenie połowy twarzy. Inne rzadsze symptomy mogą obejmować bóle i problemy z sercem, zapalenie stawu (najczęściej kolanowego), aż po poważne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Borelioza objawy skórne

Rumień wędrujący (łac. erythema migrans, EM) to wczesny, wstępny objaw zakażenia boreliozą, obecny u ok. 70-80% przypadków chorych. Rumień pojawia się ok. 1 tydzień po ukłuciu kleszcza i może utrzymywać się aż do 4 tygodni. Zmianie skórnej mogą towarzyszyć objawy, przypominające grypę – bóle mięśniowo-stawowe, gorączka, ból głowy, osłabienie. Początkowo zmiana ma formę niewielkiej, czerwonej grudki, która z biegiem czasu poszerza średnicę aż do 5 cm i więcej.

Rozwinięty rumień ma najczęściej formę czerwonawego okręgu z centralnymi, bladymi przejaśnieniami. Po okresie ok. 4 tygodni zmiana zanika samoczynnie. W rzadkich przypadkach rumień może mieć nietypowy wygląd, np. formę mnogą. Szacuje się, że w ponad 20% przypadków zakażenia boreliozą rumień nie jest obecny, co dodatkowo utrudnia szybkie i prawidłowe zdiagnozowanie choroby.

Chłoniak limfocytowy skóry (łac. Borrelial lymphoma) – rzadki objaw skórny, występujący w przypadku od 1-2% chorych na boreliozę. Zmiana ma postać niewielkiej, czerwonej, bezbolesnej grudki lub guzka o średnicy do ok. 5 mm.

Chłoniak pojawia się najczęściej na:

• płatkach usznych,
• mosznie,
• brodawce sutka.

Zmiana może pojawić się ok. 2 m-ce od momentu zakażenia i zniknąć samoczynnie a w przypadku zaniechania leczenia – utrzymywać się przez lata lub powracać, prowadząc do dalszych zmian skórnych.

Zanikowe zapalenie skóry kończyn – jeden z późnych objawów boreliozy, ujawniający się najczęściej u osób w podeszłym wieku (zazwyczaj u kobiet). Objawy mogą pojawić się po kilku latach od zakażenia.

W pierwszej fazie zmian skórnych – rozwijających się nawet przez kilka lat – można zaobserwować miejscowe, sino-czerwone zabarwienie dolnych części kończyn, często występujące z miejscową, wzmożoną pigmentacją. Objawom mogą towarzyszyć bóle stawów. Nieleczone zapalenie skóry często prowadzi do rozwoju miejscowych owrzodzeń, stwardnień i widocznego poszerzenia żył.